ΙΣΤΟΡΙΕΣ Alumni - ΣΕΙΡΑ ΠΟΡΤΡΕΤΑ : Ευγενία ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΠΟΥΛΟΥ

1. Πείτε μας δύο λόγια για τις σπουδές που ακολουθήσατε.

Τα περισσότερα μαθητικά μου χρόνια τα πέρασα στην Ελληνογαλλική Σχολή Eugène Delacroix, στη συνέχεια έκανα προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές στο Τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Χάρη στη στήριξη του ΙΚΥ και των Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων Ανταλλαγών, φοίτησα ένα εξάμηνο στο Στρασβούργο (στο Τμήμα Εφαρμοσμένων Ξένων Γλωσσών στο Ινστιτούτο Μεταφραστών, Διερμηνέων και Διεθνών Σχέσεων) και στη συνέχεια πέρασα μια ολόκληρη χρονιά στη Βρετάνη, όπου συνδύασα τη συγγραφή του μεταπτυχιακού μου με μια πλήρους απασχόλησης πρακτική άσκηση στη δημόσια εκπαίδευση. Το διδακτορικό μου (στη Θεωρία της Λογοτεχνίας) και το μεταδιδακτορικό μου (στη Συγκριτική Γραμματολογία) τα εκπόνησα στο Αριστοτέλειο ομοίως, διότι εργαζόμουν ήδη με πλήρη απασχόληση στην Αθήνα και ήταν πρακτικά αδύνατο να βρίσκομαι στη Γαλλία. 

2. Τι αποκομίσατε από τις σπουδές σας στη Γαλλία; Πώς επηρέασε η παραμονή σας στη Γαλλία τη σημερινή σας θέση;

Την ευφράδεια στον προφορικό κυρίως λόγο και τον γλωσσικό εμπλουτισμό, το πολιτισμικό άνοιγμα κα την όξυνση της πνευματικής περιέργειας για το ανοίκειο, δυσεύρετα αναγνώσματα και καλλιτεχνικές ανακαλύψεις και προφανώς πολύτιμους φίλους και γνωριμίες με εκλεκτούς συναδέλφους. Δεν θα μπορούσα ποτέ να εκπονήσω διατριβή για τον Αντρέ Πιερ ντε Μαντιάργκ χωρίς να περάσω μεγάλα διαστήματα στο Παρίσι, στις συλλογές του των υπογείων της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας και χωρίς τη γενναιοδωρία ερευνητών.τριών τους οποίους είχα την καλή τύχη να συναντήσω και με τους οποίους μοιραζόμαστε το ίδιο πάθος για τον υπερρεαλισμό. Επίσης, η χρονιά πρακτικής άσκησης στη γαλλική δημόσια εκπαίδευση στο πλαίσιο του προγράμματος Socrates – Lingua C και η θέση της συντονίστριας ενός προγράμματος Comenius μέτρησαν πολύ θετικά στη συνέχεια για να αποκτήσω ένα πόστο διδάσκουσας Γαλλικής και Ελληνικής ως Ξένης Γλώσσας στην ιδιωτική εκπαίδευση κατά την επιστροφή μου στην Ελλάδα. Είναι πολύ κρίμα που καταργήθηκε αυτό το πρόγραμμα «πλαισιωμένης μύησης» στον χώρο της εκπαίδευσης και in vivo πολιτισμικών ανταλλαγών το οποίο μπορούσαν να αξιοποιήσουν τότε οι νέοι πτυχιούχοι για να αποκτήσουν μια πρώτη μα ολοκληρωμένη επαγγελματική εμπειρία σε μια χώρα-μέλος της ΕΕ. Επιτόπιος συνδυασμός θεωρίας και πράξης με πλήρη ένταξη σε ένα πραγματικό εργασιακό περιβάλλον, επιδίωξη της συνεργασίας μαθητών και διδασκόντων από διαφορετικές γωνιές της Ευρώπης (κατά προτίμηση των λιγότερο προνομιούχων), ταξίδια, ανταλλαγές για τους νεότερους: αυτά θα έπρεπε να στηρίζουν εμπράκτως και σταθερά τα υπουργεία παιδείας για να καταπολεμήσουν τους αποκλεισμούς, να ενισχύσουν τη συμπερίληψη κάθε μορφής απόκλισης από τη νόρμα, να προάγουν τη χαρούμενη γνώση.

3. Πού βρίσκεστε σήμερα στην επαγγελματική σας σταδιοδρομία ; Ποιες είναι οι εξελίξεις στον τομέα σας στην Ελλάδα και γιατί πιστεύετε ότι η διεθνής συνεργασία είναι σημαντική;
Ύστερα από μια υπερδεκαετή θητεία στον Τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΑΠΘ (στον καταργημένο πλέον Τομέα Λογοτεχνίας) και σε συνέχεια της ανακατεύθυνσης των ερευνητικών μου ενδιαφερόντων, αιτήθηκα τη μετακίνησή μου σε άλλη Σχολή εντός του ιδρύματος. Από τον Μάρτιο του 2022 διδάσκω στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών, έχοντας αναλάβει μια σειρά διεπιστημονικών μαθημάτων πάντοτε με βάση το γνωστικό μου αντικείμενο, τη συγκριτική γραμματολογία (π.χ. Λογοτεχνία και πολιτική, Φύλο και πολιτική κ.ά.). Δυστυχώς τα Ξενόγλωσσα Τμήματα της χώρας υφίστανται μια ανησυχητική μείωση εισακτέων τα τελευταία χρόνια, απότοκο και του συστηματικού ξηλώματος της διδασκαλίας των ξένων γλωσσών στη δημόσια εκπαίδευση. Η ενίσχυση των διεθνών συνεργασιών, η αποσύνδεση του πτυχίου με τον διορισμό στο δημόσιο, η προαγωγή ενός ευρύτερου και πιο ‘ανορθόδοξου’ φάσματος επαγγελματικών προοπτικών είναι, θεωρώ, μονόδρομος για την επιβίωση αυτών των σπουδών στην Ελλάδα. 
Όσο με αφορά, είμαι μέλος ορισμένων εταιρειών (λογοτεχνικών, για τη μετάφραση, την έρευνα και τον πολιτισμό, λ.χ. ELFe XX-XXI, SFLGC, ATLAS, Société des Amis de Cerisy-Pontigny κ.ά.) οι οποίες, ακόμη και για τα μέλη του εξωτερικού, de facto λιγότερο ενεργά ή σπανιότερα παρόντα στις δραστηριότες, συνιστούν ανεκτίμητα δίκτυα ανταλλαγών και συνεργασιών.

4. Διατηρείτε ακόμη δεσμούς συνεργασίας με τη Γαλλία; Αν ναι, τι είδους;

Παρόλο που με το πέρασμα σε ένα μη γαλλόφωνο Τμήμα, εκ των πραγμάτων οι επαφές με τη Γαλλία έπαψαν να είναι μέρος της εργασιακής ρουτίνας, εξακολουθώ να συμμετέχω τακτικά σε συνέδρια, να συμβάλλω σε επιστημονικά περιοδικά και εκδόσεις, να διδάσκω σε γαλλόφωνους φοιτητές μέσω των μετακινήσεων που παρέχει το ευρωπαϊκό πρόγραμμα ανταλλαγής προσωπικού και φοιτητών Erasmus plus. Παράλληλα, εκ των πραγμάτων διατηρώ την επαφή με τη χώρα και τους ανθρώπους της και χάρη στην ιδιότητα της μεταφράστριας, απασχόληση που ξεκίνησε και συνεχίζω αδιάλειπτα από το 2002. Η συνεργασία με έγκριτους εκδοτικούς οίκους συνιστά ένα επιπλέον κίνητρο για να παρακολουθώ τη λογοτεχνική παραγωγή, να (επαν)ανακαλύπτω αξιοθαύμαστους συγγραφείς που αξίζει να (επαν)ανασυστηθούν στο ελληνικό κοινό, να υποδέχομαι και να παρουσιάζω συγγραφείς που επισκέπτονται την Αθήνα ή τη Θεσσαλονίκη για την προώθηση των βιβλίων τους. 

5. Ποιες συμβουλές θα δίνατε σε όσους σκοπεύουν να συνεχίσουν τις σπουδές τους στη Γαλλία ή να αναζητήσουν εργασία εκεί μετά τις σπουδές τους;

Να ταξιδεύουν, να κινούνται, να συνδυάζουν, να κοινωνικοποιούνται (διά ζώσης, όχι άλλη εικονική κοινωνική δικτύωση!) : να σκαλίζουν για να ξετρυπώνουν όλες τις προσφερόμενες ευκαιρίες βγαίνοντας από το πλαίσιο της πεπατημένης και της «κανονικότητας», πηγαίνοντας κόντρα στους αυτοματισμούς. Να είναι επινοητικοί τόσο που να χαράξουν μια αναπάντεχη διαδρομή, μια πορεία που παρεκκλίνει από τις στρωμένες και προτεινόμενες που μπορούν να βρουν στα προγράμματα σπουδών, όσο υψηλούς δείκτες ποιότητας κι αν έχουν τα εκάστοτε ιδρύματα. Ομοίως έχει νόημα να κινείται κανείς όταν πρέπει, ας πούμε, να καταρτίσει τη βιβλιογραφία μιας ερευνητικής εργασίας: οι διαδικτυακές πηγές και οι ψηφιοποιημένοι κατάλογοι είναι καλοί και χρήσιμοι, όμως σε κατευθύνουν πάντοτε προς την ίδια κατεύθυνση: μια περιδιάβαση στα ράφια μιας βιβλιοθήκης, ακόμη και στους πάγκους ενός παλιοβιβλιοπώλη, μπορεί να κρύβει θησαυρούς εκπλήξεων· πρώτος ο Ουμπέρτο Έκο δίνει αυτή τη συμβουλή στους νέους ερευνητές και τις ερευνήτριες ! Μου έχει συμβεί να εκπλαγώ από την επινοητικότητα και πρώην συμφοιτητών ή νυν φοιτητών μου που σκέφτηκαν να συνδυάσουν τις σπουδές τους στα γαλλικά με την εκμάθηση μιας λιγότερο ομιλούμενης γλώσσας ή, αντιθέτως, πολύ διαδεδομένης αλλά δύσκολης στην εκμάθηση, ή με μια τεχνική εκπαίδευση, ακόμη και με ένα αγαπημένο χόμπι –από την οινολογία και τον υποτιτλισμό, στο ανθρώπινο τσίρκο, το video animation, την εκπαίδευση σκύλων! Χάρη στις τολμηρές τους επιλογές, οι άνθρωποι αυτοί μετέτρεψαν τον γολγοθά της καριέρας και της επαγγελματικής «αποκατάστασης» σε μια διαρκή προσωπική αναζήτηση και βελτίωση, συχνά βεβαίως σε βάρος της ασφάλειας, των προσδοκιών του οικογενειακού/κοινωνικού περιβάλλοντος, των υψηλών απολαβών. Παρά ταύτα, είμαι παραπάνω από βέβαιη, ότι η ικανοποίηση από την εργασία, το μεράκι για τη δουλειά είναι μακράν η πιο πλουσιοπάροχη (αντα)αμοιβή. Ο δε κόσμος μας που μεταβαίνει τάχιστα από το momentum της πολυπολιτισμικότητας σε αυτόν της πολυπολικότητας χρειάζεται περισσότερο παρά ποτέ άτομα και συλλογικότητες ταπεινές, εύπλαστες και επινοητικές, απαλλαγμένες από προκαταλήψεις, προκατασκευασμένους μπούσουλες και συμπλέγματα ανωτερότητας.