PORTRET: Maria Stefaniak, fizyczka, laureatka nagrody Chasman 2021

Wyróżniona w dziedzinie fizyki cząstek elementarnych

Nagroda Chasman  w wysokości 2500 USD jest przyznawana przez prestiżowe stowarzyszenie Brookhaven Women in Science (BWIS), organizację promującą równość szans. Jest ona przyznawana kobietom, które przesuwają granice wiedzy w obszarze STEM : nauka, technologia inżynieria i matematyka (science, technology, engineering, and mathematics). Nagroda jest hołdem dla fizyczki Renate Chasman (1932-1977), której praca naukowa miała ogromny wpływ na rozwój fizyki akceleratorów cząstek na całym świecie. Marię Stefaniak w jej pracy naukowej interesują różnice między przepływem cząstek i antycząstek.

Zainspirowana swoją profesor, panią Hanną Zbroszczyk, Maria – w życiu naukowym i prywatnym – staje się wzorem do naśladowania dla innych kobiet-naukowców: 

- Otrzymanie nagrody Chasman dodało mi pewności siebie w dążeniu do celu, jakim jest zostanie jedną z tych kobiet, które są przykładem dla przyszłych pokoleń.

Otrzymanie takiego wyróżnienia w wieku zaledwie 29 lat stanowi wielkie osiągnięcie, a Maria jest tego świadoma: 

- Nominacja do nagrody Chasman 2021 i jej otrzymanie jest jednym z najważniejszych momentów w mojej karierze naukowej i w całym moim dorosłym życiu.

Nagroda stanowi rekompensatę dla młodej badaczki, która w swoim życiu naukowym doświadczyła niemiłych sytuacji i niestosowanych uwag. 

- W trakcie wielu prowadzonych przeze mnie międzynarodowych projektów badawczych, dało się zauważyć, że kobiety nie są traktowane z takim samym szacunkiem jak mężczyźni. […] Jako atrakcyjna młoda kobieta często byłam obiektem komentarzy dotyczących wyglądu, bez reakcji na moją pracę naukową. Sądzę, że tylko my możemy zmienić sposób, w jaki postrzega nas świat, mówi Maria i dorzuca – naszym zadaniem jest stanowić przykład, pokazać dziewczynom, że stanie się fizykiem jądrowym nie jest niczym niezwykłym dla kobiety.

W laboratorium albo na wodzie!

Praca naukowa Marii dotyczy analizy właściwości silnie oddziałującej materii oraz jej przemian między stanem gazowym a stanem plazmy kwarkowo-gluonowej (QGP), czyli stanem materii istniejącym w bardzo wysokich temperaturach i gęstościach. Jedną z metod umożliwiających odtworzenie tak ekstremalnych warunków są ultrarelatywistyczne zderzenia ciężkich jonów, w wyniku których powstaje nowa materia. Badania takie są realizowane w eksperymencie STAR na akceleratorze RHIC w Brookhaven National Laboratory.

Maria bada tu zależności pomiędzy dwoma efektami przepływów: przepływu eliptycznego v2 i trójkątnego v3. Przepływy te pozwalają zrozumieć formę i dynamikę materii w procesie rozszerzania. Dokonuje porównań rosnących różnic pomiędzy v3 protonów i antyprotonów wraz ze spadkiem energii zderzenia. Podsumowując, Maria Stefaniak prowadzi eksperymenty i testy w zakresie zaproponowanych scenariuszy teoretycznych dla wyjaśnienia różnic pomiędzy przepływami cząsteczek i antycząsteczek.

Jeżeli Marii nie ma w laboratorium, to znaczy że właśnie żegluje! Pasjonuje się sportem, który ułatwia jej znaleźć konieczną równowagę i pomaga w koncentracji, zaangażowaniu i zdrowej rutynie. Lubi spędzać wschody słońca wiosłując na Wiśle. Inni wioślarze często są zaskoczeni jej zawodem, nie traktują go jednak jako coś nienormalnego, ale jako podziwu godną pracę na rzecz nauki i społeczeństwa. Zdaniem Marii nauka i sport są powiązane – obie te dziedziny ciągle wymagają podejmowania nowych wyzwań. 

- Myślę, że nasze starania w dziedzinie nauki, dbanie o zdrowie, akceptowanie naszych emocji i uczuć czynią z nas wzór do naśladowania dla dziewczyn, zachęcają je do niezależnego decydowania o swojej przyszłości i stawiania czoła wyzwaniom, jakie pojawią się na ich drodze.

Studia doktoranckie pomiędzy Francją i Polską

Otwarcie się na świat jest bardzo ważne dla młodej badaczki, tak dla jej rozwoju osobistego, jak zawodowego: 

- To co lubię w mojej pracy, to międzynarodowa integracja. Dużo podróżuję i spotykam wspaniałych ludzi z całego świata. Nauczyłam się już, że najważniejszy jest szacunek dla innych, czy to podczas pracy czy na piwie po konferencji.

Maria Stefaniak nawiązała bliską relację z Francją poprzez uzyskanie stypendium rządu francuskiego (BGF) w 2017 r. na realizację doktoratu w systemie cotutelle w Polsce i we Francji. Prowadzi studia doktoranckie w ramach podwójnego dyplomu na Politechnice Warszawskiej i szkole inżynierskiej IMT Atlantique, w laboratorium fizyki subatomowej i powiązanych technologii Subatech w Nantes.

O latach spędzonych we Francji myśli z entuzjazmem: 

- Spędziłam kilka lat w Nantes pracując w Subatech. To laboratorium jest wyjątkowym miejscem, gdzie przyjeżdżają naukowcy z całego świata, co daje jedyną w swoim rodzaju okazję rozmowy z ekspertami na tematy bezpośrednio związane z przedmiotem pracy, ale też szanse na omówienie innych pasjonujących zagadnień naukowych.

Wywiad przeprowadzony przez Elisę Pospieszny dla Ambasady Francji w Polsce.

Więcej na ten temat:

• Stypendia rządu francuskiego:

Campus France Polska, Bourses et possibilités de financement pour les étudiants et chercheurs (https://www.pologne.campusfrance.org/fr/bourses-et-possibilites-de-financement-0) 

Campus France Polska, Bourses du Gouvernement Français - Doctorat

(https://www.pologne.campusfrance.org/fr/bourses-du-gouvernement-francais-doctorat)

• Instytucje, z którymi związana jest Maria Stefaniak:

Subatech - IMT Atlantique (https://www.imt-atlantique.fr/fr/recherche-et-innovation/laboratoires/subatech)
Université de Technologie de Varsovie (https://www.pw.edu.pl/engpw)
Brookhaven National Laboratory (https://www.bnl.gov/world/)

• Na temat Marii Stefaniak i jej osiągnięć:

Brookhaven National Laboratory, “Stefaniak and Dunkin Win 2021 Chasman Award ; Virtual Ceremony and Talks 6/29” (https://www.bnl.gov/newsroom/news.php?a=218919), le 3 czerwca 2021 par William Safer

Science in Poland, “Warsaw PhD student wins prestigious 2021 Chasman Award” (https://scienceinpoland.pap.pl/en/news/news%2C88108%2Cwarsaw-phd-student-wins-prestigious-2021-chasman-award.html), le 16 czerwca 2021

NAWA, “Warsaw PhD student wins prestigious 2021 Chasman Award” (https://study.gov.pl/news/warsaw-phd-student-wins-prestigious-2021-chasman-award-0), le 18 czerwca 2021